Do ở các nước này giá nhân công rẻ, người ta sử dụng người ngồi cạnh dây chuyền sản xuất, kiểm soát và tách bằng tay những hạt nhiễm nấm mốc (Dương Thanh Liêm và ctv, 2010).

Một phương pháp vật lý khác thường được dùng là xử lý nhiệt. Người ta dùng nhiệt độ cao để tiêu diệt nấm mốc sinh độc tố (Dương Thanh Liêm và ctv, 2002). Còn aflatoxin là chất chịu nhiệt, vì vậy các biện pháp xử lý nhiệt chỉ làm thay đổi nhỏ về mức độ của chúng (Tripathi và Mishra, 2010).

Phương pháp chiếu xạ như chiếu tia X, tia γ, tia UV, tia hồng ngoại, ánh sáng mặt trời được nghiên cứu rộng rãi nhằm làm giảm độc tố aflatoxin. Ánh sáng mặt trời có tác dụng tốt để phá hủy aflatoxin, nếu sử dụng ánh sáng mặt trời với cường độ trên 50.000 lux có thể sẽ phá hủy hoàn toàn cấu trúc aflatoxin (phương pháp này gọi là photodegradation). Tuy nhiên, ánh sáng mặt trời chỉ có tác dụng với lớp thức ăn trên bề mặt, hầu như không có tác dụng với các lớp thức ăn nằm sâu bên trong (Dương Thanh Liêm và ctv, 2010).

Dùng các chất hấp phụ và chất kết dính độc tố cũng là một biện pháp để loại trừ aflatoxin. Phương pháp này là dùng một số chất có khả năng hấp phụ hoặc liên kết được độc tố nấm mốc trong đường tiêu hóa của động vật nên làm giảm sự hấp thu qua niêm mạc ruột (Lê Anh Phụng, 2002). Nguyễn Thị Chuyên (2011) sử dụng chế phẩm hấp phụ độc tố nấm mốc vào thức ăn bị nhiễm aflatoxin của heo nái sinh sản và heo nuôi thịt đã có hiệu quả trong việc làm giảm độc tính của độc tố.

2. Phương pháp hóa học

Phương pháp sử dụng các dung môi hóa chất có thể trích xuất các hợp chất này mà chỉ gây ảnh hưởng tối thiểu về chất lượng dinh dưỡng. Một số tác nhân oxy hóa mạnh có thể phá hủy được liên kết nối C – C của cấu trúc vòng làm cho aflatoxin trở nên ít độc hơn (Dương Thanh Liêm, 2002). Tuy nhiên, công nghệ này vẫn còn tốn kém, khó thực hiện trong thực tế, bên cạnh đó còn gây mùi vị không tốt. Ozon hóa là phương pháp hóa học đã được nghiên cứu nhiều nhất cho việc khử nhiễm aflatoxin trong thực phẩm. Nhược điểm của kĩ thuật này là không hiệu quả về mặt kinh tế, đồng thời, ozon cũng oxy hóa các vitamin có trong thực phẩm.

Phương pháp dùng NH₃ dưới áp suất cao để phá hủy aflatoxin đã mang lại kết quả khả quan, có khả năng làm giảm đến 95% lượng aflatoxin có thể đo bằng phương pháp hóa học. Nhiều nghiên cứu sâu về cơ chế của phương pháp này chỉ ra rằng ammoniac đã phá hủy vòng β-lacton làm cho aflatoxin B1 rất độc trở thành hợp chất không độc (Dương Thanh Liêm và ctv, 2010). Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng phương pháp này hoàn toàn không gây độc hại cho động vật thí nghiệm. Mặc dù vậy, khí NH₃ cũng làm thay đổi mùi vị và màu sắc của hạt, làm giảm hàm lượng cystin trong hạt, tuy nhiên vẫn có thể khắc phục bằng cách bổ sung methionin vào khẩu phần ăn (Đậu Ngọc Hào và Lê Thị Ngọc Diệp, 2003). Ngoài ra, theo Kim và ctv (2007), phương pháp dùng NH₃ chưa phù hợp để sử dụng đối với thực phẩm.

3. Phương pháp vi sinh vật học

Hiện nay, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng aflatoxin dễ bị một số vi sinh vật như nấm, vi khuẩn và nấm men phân hủy sinh học. Một số loài vi khuẩn, chẳng hạn như Lactobacilli, Bacillus, Pseudomonas, Ralstonia và Burkholderia spp. đã cho thấy khả năng ức chế sự phát triển của nấm và sự sản xuất aflatoxin bởi Aspergillus  spp. trong phòng thí nghiệm (Reddy và ctv, 2010). Độc tố aflatoxin bị ức chế bởi các vi khuẩn lactic như Lactobacillus casei có hoạt động mạnh chống sự phát triển của nấm và sự nảy mầm của bào tử nấm (Kim, 2005). Petchkongkaew và ctv (2008) xác định B. licheniformis có khả năng ức chế được sự phát triển của A. flavus và loại bỏ được 74% aflatoxin B1, còn B. subtilis có thể ức chế sự tăng trưởng của A. flavus và giải độc 85% aflatoxin B1.

Taylor và ctv (2010) đã nghiên cứu một số enzyme thuộc nhóm Actinomicetales ở Mycobacterium smegmatis có khả năng tác động vào nhóm este của aflatoxin bằng cách kích hoạt các phân tử cho quá trình tự thủy phân và khử nhiễm. Theo Niu và ctv (2008), một số vi sinh vật sử dụng coumarin như là một nguồn cacbon, kết quả chỉ ra rằng tác động làm giảm aflatoxin đã được thực hiện bởi enzyme protease.

Các loại nấm hoại sinh như Candida krusei và Pichia anomala cũng hứa hẹn cho thấy là tác nhân kiểm soát sinh học aflatoxin. Tương tự như với các vi khuẩn, các chủng nấm này có thể ức chế đáng kể sự tăng trưởng của Aspergillus và sự sản xuất độc tố của nấm (Reddy và ctv, 2010).

Phương pháp kiểm soát aflatoxin bằng vi sinh vật học rất đáng được quan tâm sử dụng vì giá thành rẻ, sử dụng thuận tiện, có lợi cho sản xuất, tạo ra sản phẩm sạch, đảm bảo sức khỏe và quyền lợi cho người tiêu dùng (Đậu Ngọc Hào và Lê Thị Ngọc Diệp, 2003).

Lê Thị Ngọc Ánh - Trạm CĐXN