Thực phẩm chủ yếu của người tiêu dùng là các loại thịt gia súc, gia cầm và thủy sản. Các loại thực phẩm này hiện nay đang  có nguy cơ không an toàn vì nhiễm chất tạo nạc độc hại được một số người chăn nuôi sử dụng để tạo nạc cho vật nuôi trước khi bán thịt ra thị trường tiêu thụ, và thời gian gần đây các cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm và đã phát hiện rất nhiều mẫu dương tính với chất tạo nạc có trong vật nuôi và trong sản phẩm thịt trước khi tới người tiêu dùng.

Mọi người đều biết việc sử dụng chất cấm (còn gọi là chất tạo nạc) trong chăn nuôi lâu nay đã được các cơ quan, phương tiện truyền thông  đề cập đến rất nhiều vì tác hại của nó đối với ngành nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng nhưng vì sao việc sử dụng vẫn còn tồn tại, thậm chí ngày càng nhiều hơn? Lỗi ở đây là do sự quản lý của nhà nước hay do người sử dụng chất cấm? Nếu tranh luận nguyên nhân của nó thì có lẽ không có thời gian và không có hồi kết, giống như chuyện “ quả trứng có trước hay con gà có trước” mà thôi! Nhưng một điều chắc chắn rằng, không có con gà thì làm sao có trứng. Nếu không có nguồn  thuốc cấm đưa vào trong nước thì những người muốn sử dụng nóvới mục đích không chính đáng sẽ không còn cơ hội. 

Một số loại thuốc của người có chứa thành phần hoạt chất clenbuterol và salbutamol bị nghiêm cấm sử dụng trong chăn nuôi

Là người tiêu dùng, chúng tôi thấy cần có một số giải pháp sau để giảm bớt việc sử dụng chất cấm, dần dần tiến tới không còn sử dụng chất cấm trong chăn nuôi và thực phẩm, để giảm bớt những thiệt hại về vật chất và sức khỏe cộng đồng và nỗi lo của người tiêu dùng.

1.    Chất cấm từ đâu mà có? Hiện nay chất cấm (thuốc tạo nạc thuốc nhóm beta – agonist, chủ yếu là hai chất Clenbuterol và salbutamol) lâu nay vẫn được Cục quản lý dược phẩm thuộc Bộ Y tế cho phép nhập khẩu thuốc này ở dạng nguyên liệu (thuốc dạng bột). Lý do của việc nhập khẩu này là vì các hoạt chất này được sử dụng điều trị về mặt triệu chứng trong các bệnh hen suyễn, bệnh phổi mãn tính ở người. Ngành Y tế cần có thống kê qua nhu cầu sử dụng cụ thể (hàng năm có bao nhiêu bệnh nhân mắc bệnh đường hô hấp, có bao nhiêu phần trăm (tỉ lệ %) trong số đó được sử dụng thuốc này trong toa chỉ định điều trị của bác sỹ, v.v.) để có kế hoạch cụ thể về số lượng được phép nhập khẩu sử dụng điều trị bệnh trên người. Mặt khác chỉ cho phép nhập khẩu thuốc thành phẩm cho người ở dạng viên nén, dạng siro, dạng tiêm,v.v. cấm tuyệt đối hoàn toàn việc nhập khẩu nguyên liệu chất cấm này về để bào chế. Bởi vì nếu cho nhập nguyên liệu thì chúng ta không ai có thể quản lý được và số lượng sẽ rất nhiều, nguyên liệu thuốc có thể bị tuồn ra ngoài, hoặc sử dung sai mục đích vì lợi nhuận.

2.    Chất cấm vào nước ta qua con đường nhập lậu. Không ai có thể khẳng định là chất cấm trong chăn nuôi không bị nhập lậu qua biên giới, mà hiện nay tất cả các mặt hàng thuốc bị cấm, không rõ nguồn gốc vẫn được đưa vào Việt Nam để sử dụng trong chăn nuôi. Cần có các biện pháp nghiệp vụ, các phương tiện kỹ thuật để ngăn chặn thuốc cấm qua biên giới (đường bộ, đường biển và đường hàng không)  giống như ngăn chặn chất ma túy ở người.

3.    Sự phối hợp thống nhất, chặt chẽ giữa các Bộ, ngành chức năng là rất quan trọng. Hiện nay việc ngăn chặn chất cấm trong chăn nuôi không phải chỉ là việc của ngành Nông nghiệp - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, mà đó là sự tham gia của các bộ khác như: Bộ Y tế, Bộ Công thương, Tổng Cục hải quan, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng. Với sự tham gia của đầy đủ của các bộ ngành sẽ là sức mạnh tổng hợp thông qua các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành về chất cấm, cũng như các lực lượng nghiệp vụ kiểm soát kiểm tra tại các cửa khẩu biên giới, sân bay, bến cảng.

4.    Công tác tuyên truyền: các ngành chức năng và chính quyền từ trung ương đến địa phương cần tăng cường tập huấn, tuyên truyền cho người dân chăn nuôi, người kinh doanh heo thịt và giết mổ gia súc gia cầm về những tác hại của việc dùng chất tạo nạc, thuốc cấm trong chăn nuôi đối với sức khỏe cộng đồng, tác hại đối với ngành chăn nuôi mà trong đó có bản thân chính họ.

5.    Tăng cường nghiên cứu khoa học, thực hiện các Đề án, Đề tài về tác hại của chất cấm, thuốc tạo nạc. Nghiên cứu tìm ra các loại thuốc khác không độc hại để thay thế các chất cấm, chất tạo nạc trong chăn nuôi đáp ứng nhu cầu của người chăn nuôi để tăng thêm lợi nhuận cho họ, giảm giá thành sản phẩm, nâng sức cạnh tranh trên thị trường sản phẩm chăn nuôi.

6.    Xử phạt hành vi vi phạm: Điều chỉnh tăng nặng mức độ xử phạt, xử phạt nặng các hành vi cố tình buôn bán, bào chế và sử dụng chất cấm trong chăn nuôi dưới mọi hình thức.

Ngọc Hữu P.HCTH