Cysteamine là chất hóa chất có vai trò kích thích sinh trưởng vật nuôi một cách gián tiếp. Tính độc của Cysteamine chủ yếu được tìm thấy là gây viêm loét dạ dày, tá tràng ở vật nuôi nếu sử dụng ở hàm lượng cao và thời gian sử dụng kéo dài.

Cục Chăn nuôi dẫn chứng, tại nhiều nước khác trên thế giới như Thái Lan, Malaysia, Canada, Mỹ, Austrailia, Nhật Bản,v.v. Trong danh sách các chất cấm sử dụng trong thức ăn chăn nuôi đều không có chất Cysteamine.

Còn tại Châu Âu, danh mục các chất được phép sử dụng và danh mục các chất cấm sử dụng cũng không có Cysteamine. Tuy nhiên, Châu Âu quy định không được sử dụng các chất hoạt động dạng hormone để kích thích tăng trưởng vật nuôi từ năm 1996.

Chỉ riêng Trung Quốc đưa chất này vào làm phụ gia thức ăn chăn nuôi dưới dạng Cysteamine hydrochloride (Cysteamine.HCL). Và Trung Quốc là quốc gia duy nhất hiện nay quy định Cysteamine.HCL được sử dụng làm phụ gia thức ăn chăn nuôi. 

Ngày 04/9/2014, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Thông tư số 28/2014/TT-BNNPTNT về ban hành qui định danh mục hóa chất, kháng sinh cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng trong thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm tại Việt Nam. Theo Thông tư này có kèm danh sách 22 loại kháng sinh, hóa chất, trong đó có các dược chất salbutamol và clenbuterol, chưa có chất Cysteamine.

Tiếp theo, ngày 16/11/2015, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Thông tư số 42/2015/TT-BNNPTNT về  việc bổ sung danh mục một số hóa chất, kháng sinh cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng trong thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm tại Việt Nam. Trong danh sách này gồm có 05 loại hóa chất vàng ô (hóa chất Vat yellow và dẫn chất của Auremine), vẫn chưa có chất Cysteamine.

Do khả năng cao bị lạm dụng trong thức ăn chăn nuôi và ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng là rất lớn, do đó việc ban hành qui định cấm sử dụng chất này là một việc làm cấp bách, khi các cơ quan chức năng kiểm tra đã phát hiện thấy sự có mặt của chất này trong thức ăn chăn nuôi nhằm kích thích tăng trưởng, tạo nạc cho heo.

Chăn nuôi heo sạch, an toàn vệ sinh thực phẩm là xu hướng tất yếu của ngành chăn nuôi bền vững  hiện nay.

Theo Cục Chăn nuôi, hiện chưa có công trình nào công về về tính độc hay sự nguy hại của Cysteamine đối với sức khỏe con người. Và đến thời điểm hiện tại, không có bất kỳ sản phẩm thức ăn chăn nuôi công bố có chất Cysteamine được phép lưu hành tại Việt Nam.

Song, để quản lý việc sử dụng chất Cysteamine trong thời gian tới, ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục Chăn nuôi đề nghị Bộ cần thiết đưa chất Cysteamine vào danh mục cấm sử dụng trong thức ăn chăn nuôi.

Ông Vân cho hay, hiện tại Cục Chăn nuôi đang soạn thảo Thông tư để đưa chất Cysteamine vào danh mục chất cấm sử dụng trong thức ăn chăn nuôi. Đồng thời tiến hành các thủ tục để chỉ định các phòng thử nghiệm phân tích chất Cysteamine phục vụ quản lý nhà nước. Dự kiến sẽ hoàn thiện trong tháng 12/2016.

Trong khi chờ đợi thông tư được ban hành, Cục Chăn nuôi đề xuất trước mắt cần tăng cường các biện pháp quản lý nhập khẩu và lưu hành các sản phẩm thức ăn chăn nuôi có chứa chất Cysteamine. Gia tăng tần suất kiểm tra, phân tích chất Cysteamine đối với các sản phẩm thức ăn chăn nuôi và sản phẩm chăn nuôi như: nước tiểu, thịt và phủ tạng.

Đối với các trường hợp bị phát hiện, Cục Chăn nuôi kiến nghị phải xử lý hết khung xử lý vi phạm theo Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Bên cạnh đó, Cục Chăn nuôi cũng kiến nghị khẩn trương xây dựng Tiêu chuẩn Việt Nam về phương pháp phân tích chất Cysteamine trong thức ăn và sản phẩm chăn nuôi để thống nhất áp dụng trong các đơn vị phân tích trong nước. Đồng thời, tăng cường công tác truyền thông, thông tin về tác hại của việc sử dụng chất Cysteamine trong chăn nuôi đến người sản xuất kinh doanh thức ăn chăn nuôi và người chăn nuôi.

Ngọc Hữu – P. HCTH